Manivel.be: Relatietherapie en scheidingsbemiddeling te Gent: Documentatie

Wanneer een ouderschapstherapeut raadplegen?

Veel factoren spelen een rol in de aanpassing van een kind na de scheiding van zijn ouders: leeftijd, geslacht en temperament van het kind, verwerking van de scheiding door de partners, verblijfsregeling, financiële situatie van beide ouders, steun van familie, kennissen en leeftijdgenoten, de verhouding tussen het kind en elke ouder, de verhouding tussen de ouders. Veel kinderen verwerken de scheiding van hun ouders zonder bijzondere problemen. Uiteraard voelen ze allemaal veel verdriet en kwaadheid tijdens de scheidingscrisis. Alle kinderen lijden onder de conflicten van hun ouders. Een scheiding brengt altijd veel verdriet, bij iedereen, ook bij de kinderen. Verdriet hoort bij het leven. De meeste kinderen ontwikkelen zich goed na de scheiding van hun ouders, zonder slepende problemen. Sommige kinderen blijven na de scheiding moeilijkheden ondervinden.

Welke kinderen hebben langdurige problemen? Er bestaat veel onderzoek naar de effecten van scheiding op kinderen. Onderzoekers komen tot de vaststelling dat een kind niet zozeer lijdt onder de scheiding zelf, maar wel onder de manier waarop zijn ouders met elkaar omgaan, of zij nu samen of apart wonen of aan het scheiden zijn. Uit onderzoek blijkt dat een kind kan lijden onder de manier waarop zijn ouders scheiden. Het kind lijdt als het klem zit in het conflict tussen zijn ouders. Een intens conflict tussen de ouders veroorzaakt op zich geen gedragsproblemen bij het kind. Het kind kan langdurige problemen krijgen, als het zich betrokken voelt in een slepend conflict tussen zijn ouders.

Problemen na de scheiding blijken samen te hangen met vier omstandigheden:

Het kind raakt klem in een slepend conflict tussen zijn ouders
Het kind voelt zich niet begrepen
Het kind heeft een negatief beeld van partnerschap
Het kind heeft een negatief beeld van ouderschap

Signaleert jullie kind dat het onder jullie scheiding lijdt of vrezen jullie dat het negatieve gevolgen van de scheiding zal ondervinden, dan kunnen jullie een ouderschapstherapeut raadplegen. Kunnen jullie als ouders moeilijk samenwerken, dan helpt een ouderschapstherapeut jullie zoeken naar manieren om de ouderrelatie constructiever te laten verlopen. Ouderschapstherapie vereist niet dat beide ouders kiezen voor de tussenkomst van een therapeut. Wanneer een ouder er niet in slaagt de andere ouder te motiveren, dan kan de therapeut met één ouder zoeken naar een manier om het conflict op te lossen. Jullie kunnen enkele gesprekken met een ouderschapstherapeut vragen om jullie te helpen het kind zo goed mogelijk te steunen. Merk je dat jullie kind onder de scheiding blijft lijden, dan kun je verder hulp zoeken. Een therapeut kan dan met het kind zelf werken.

Wat is ouderschapstherapie, ouderschapsbemiddeling, een ontmoetingsruimte? Waar zitten de verschillen?

Een ouderschapstherapeut helpt jullie praten als ouders. Een ouderschapsbemiddelaar helpt jullie onderhandelen als ouders. Een ouderschapstherapeut helpt jullie praten over omgangsvormen die jullie kind steunen. Een ouderschapsbemiddelaar helpt jullie onderhandelen met het oog op een schriftelijke overeenkomst voor de gezagsregeling en/of verblijfsregeling en/of kostenregeling voor jullie kind.Vaak lopen de emoties tijdens de scheiding zo hoog op dat zelf onderhandelen en zelf een ouderschapsovereenkomst opstellen - zelfs met de hulp van een ouderschapsbemiddelaar - een onmogelijke opdracht is. Een rechter neemt dan een beslissing. Soms lukt het om zelf efficiënt over ouderschap te onderhandelen; na de scheiding, als het partnerverdriet en de partnerkwaadheid wat afgezwakt zijn.

Zegt een kind dat het niet meer bij een ouder wil verblijven of zegt een ouder dat dit niet veilig is, dan kan de andere ouder in een ontmoetingsruimte tonen dat dat beeld niet klopt en/of dat hij/zij veranderd is. Ouders kunnen afspreken dat kind en ouder elkaar in een ontmoetingsruimte gedurende een bepaalde periode beter leren kennen. In een ontmoetingsruimte krijgt het kind de kans om te onderzoeken of het beeld dat het van zijn ouder heeft, overeenkomt met wat deze ouder doet. Een kind dat zegt dat het een ouder niet meer wil zien, kan hem/haar met de hulp van een contactbegeleider op een andere, nieuwe manier leren kennen. Een ontmoetingsruimte geeft een kind de kans om een ouder beter te leren kennen en voor zichzelf een positief beeld van ouderschap te vormen.

Een oudercursus geeft ouders in groep informatie over de beleving en de behoeften van kinderen van scheidende of gescheiden ouders. Ouders leren concrete vaardigheden om hun kind uit hun conflict te houden. Zij krijgen concrete tips om na de scheiding efficiënt te onderhandelen.Over de oudercursus kan u informatie krijgen via www.vcok.be.

Wat doet een ouderschapstherapeut?

Een ouderschapstherapeut helpt ouders zoeken naar een omgang die het kind niet klem zet in ruzies en het geen vernietigend beeld geeft van ouderschap en partnerschap. Een ouderschapstherapeut helpt ouders om hun kind beter te begrijpen. Hij doet ouders stilstaan bij de beleving van het kind en de gevolgen die de scheiding voor het kind heeft. Hij maakt de inzet van het kind zichtbaar. Wat kunnen jullie doen om jullie kind niet klem te zetten in jullie conflict? Hoe kunnen jullie vermijden dat jullie kind zich om jullie conflict op te lossen, overbelast voelt? Hoe kunnen jullie vermijden dat jullie kind zich niet onder druk voelt om partij te kiezen voor moeder of vader? Hoe kunnen jullie vermijden dat jullie kind zich schuldig voelt, omdat het vreest dat het de oorzaak is van jullie slepend conflict? Welke regelingen kunnen jullie treffen die tegemoet komen aan de wens van de meeste kinderen om niet vast te zitten in ruzies tussen ouders?

Het kind raakt niet klem in een slepend conflict tussen zijn ouders

De ouders ontkoppelen hun partnerrol van hun ouderrol. Eventueel blijven zij tijdens de scheiding bitter en in de strijd als ex-partners. Een ouderschapstherapeut helpt ouders voor, tijdens en na de scheiding samenwerken in het belang van hun kind.

Het kind voelt zich begrepen

De ouders zorgen ervoor dat hun kind gehoord wordt. Kinderen lijden wanneer ze niet kunnen spreken. Zelfs wanneer een scheiding menselijk verloopt, kan het kind het moeilijk krijgen. Als iedereen "wijs" moet zijn, kan het kind zijn gevoelens niet uiten. Ouders geven hun kind het recht op kwaadheid, teleurstelling en verdriet, geuit in tranen of woede. Het kind kan bijvoorbeeld boos zijn op de ouder "die er niet in slaagde de vertrekkende ouder tegen te houden". Dit kan teleurstellend zijn, vooral als je als ouder je best gedaan hebt. Kinderen proberen hun ouders op allerlei manieren te helpen. Deze inspanningen doen het kind groeien, op voorwaarde dat het er erkenning voor krijgt. Wie kan stilstaan bij de bezorgdheden, wensen, bekommernissen van jullie kind? Meestal zijn ouders middenin de scheiding minder bereikbaar voor het kind. Is er een familielid, vriend of andere vertrouwensfiguur bij wie het kind terecht kan met zijn emoties en vragen?

Het kind heeft een positief beeld van partnerschap

De ouders bewaken het beeld dat het kind vormt van partner zijn. Hoe lossen partners hun meningsverschillen op? De scheiding uitstellen totdat het kind het huis uit is, is niet per se een goede zaak. Als de ouders dan toch scheiden, ontmaskert het kind het vroegere samenleven als bedrog. Het kind verliest het vertrouwen in relaties en in de mogelijkheden van overleg. Kinderen die uit een gezin komen waarin de partnerconflicten openlijk werden besproken, zien de scheiding als een verwachte gebeurtenis. Kinderen die er weinig of geen idee van hebben hoe de partnerrelatie van hun ouders verloopt, zien de scheiding als een onverwachte en oncontroleerbare gebeurtenis. Een relatietherapeut helpt jullie om partnerconflicten constructief op te lossen.

Het kind heeft een positief beeld van ouderschap

De ouders bewaken het beeld dat hun kind zich vormt over moeder zijn, over vader zijn. Hoe zal het kind later zelf moeder worden, als het zegt dat het moeder niet meer wil zien? Wat weigert het kind eigenlijk? Hoe zal het kind later zelf vader worden, als het denkt dat zijn vader niet meer voor hem wil zorgen?

Een ouderschapstherapeut bespreekt met jullie volgende overwegingen

Het is belangrijk dat ouders hun kind de kans geven om mama en papa graag te mogen zien. Het is niet omdat mama boos is op papa, dat jij ook boos moet zijn op papa. En omgekeerd: het is niet omdat papa boos is op mama, dat jij ook boos moet zijn op mama.
Wanneer jullie over scheiden praten, maar nog niet beslist hebben en er veel spanningen en ruzies zijn, kunnen jullie het kind meedelen dat jullie weten dat de situatie voor het kind niet prettig is. Dat jullie ook beseffen dat het kind veel verdriet heeft en soms bang is dat jullie zouden scheiden, dat het kind daarom boos is op jullie en dat die kwaadheid heel normaal is. Kinderen zijn sponzen. Ouders hebben gelijk dat ze hun kinderen niet met hun emoties willen belasten. Maar kinderen voelen van alles en denken snel dat ze zelf slecht zijn. Ouders kunnen tegenover hun kind het best zo snel mogelijk open zijn over hun problemen. Verzwijgen ze alles, dan heeft het kind het gevoel dat het niet meetelt. 's Avonds in bed zal het kind daarover piekeren. Ouders kunnen hun kind voor zijn. Zelfs voor er een definitieve beslissing valt. Mama en papa zijn aan het nadenken en aan het zoeken naar een goede oplossing voor iedereen. We zullen samen een goede oplossing voor jou zoeken en je daarvan op tijd op de hoogte brengen.
Wat hebben jullie, apart of samen, al tegen het kind gezegd over een mogelijke scheiding? Wanneer zouden jullie iets willen zeggen? Hoeveel weken voor de verhuis? In welke context? Als bij een ritueel? Eerder plechtig of gewoon kort? Apart of samen? Mama en papa hebben elkaar vroeger graag gezien. Jij bent er gekomen uit liefde. Mama en papa hebben van alles geprobeerd om een goed gezin te blijven, maar zijn er niet in geslaagd... Onze oplossing is apart wonen en scheiden. Mama/papa vond scheiding een oplossing, papa/mama eerst niet. Maar nu respecteert papa/mama die beslissing van papa/mama wel en gaat hij/zij ermee akkoord dat scheiden de enige oplossing is... We hebben absoluut zeker beslist om te scheiden. Jij kan daar absoluut niets aan veranderen.
Welke verklaring geeft moeder voor de scheiding? Welke verklaring geeft vader voor de scheiding? Geven jullie allebei dezelfde verklaring of ieder een eigen verklaring? Voorbeelden van verklaring: weer kunnen lachen, rustiger voor iedereen, elk een eigen nieuw leven dat prettiger is, ... De therapeut helpt de ouders naar een hoopvol verhaal zoeken. Mama en papa scheiden om weer gelukkig te kunnen worden voelt voor een kind veel prettiger dan Papa heeft mama in de steek gelaten. Als de ouders elk hun eigen verhaal hebben en houden, kan de therapeut hen helpen om dit verschil positief te hanteren. Mama en papa denken er anders over, en dat mag. Meningsverschillen op zich zijn niet slecht.
Wat denkt, voelt, vreest jullie kind nu? Hoe merken jullie dat? Waarop baseert het kind zich? Wat heeft het vroeger gemerkt? De therapeut helpt jullie het kind te laten spreken, zijn emoties en verdriet te benoemen. We begrijpen dat je het nu moeilijk hebt. Je hebt gevoeld dat mama en papa gespannen zijn, ruzie gemaakt hebben. Er werd niet meer gelachen. Mama en papa zien elkaar niet meer zo graag als vroeger. Daar heb je veel verdriet over. Mama en papa zijn nu alle twee teleurgesteld, verdrietig, omdat ze er niet in geslaagd zijn om ons allemaal samen gelukkig te maken. We zullen allemaal nog een tijdje verdrietig zijn: wij en jij. Dat is normaal. Je zult mama en papa af en toe nog wel eens zien wenen.
Mama en papa zullen alle twee voor jou blijven zorgen. We zullen je alle twee graag blijven zien en er zijn voor jou. Het is niet omdat je mama/papa minder vaak zult zien, dat papa/mama je minder graag ziet. Papa/mama zal heel dikwijls aan jou denken, ook al zijn we niet samen.
De ouderschapstherapeut helpt jullie om het ouder én partner zijn te ontkoppelen, helpt jullie om het kind niet te doen kiezen tussen mama of papa, om het loyaal te laten zijn tegenover mama én papa, om de inzet van het kind te erkennen, te appreciëren en te begrenzen. De therapeut helpt jullie om het kind niet méér te laten steunen dan het zelf aankan. Hij helpt jullie ook om zelf steun bij vrienden te zoeken. Mama en papa zullen nog wel af en toe heel boos zijn op elkaar. Dat is altijd zo bij een scheiding. Het is niet omdat mama boos is op papa, dat ook jij boos moet zijn op papa, of omgekeerd. Mama wil dat je het goed stelt bij papa. Papa wil dat jij het goed stelt bij mama. Als jij van bij mama naar papa komt, dan mag je papa de prettige en ook de minder prettige dingen vertellen, en omgekeerd. Je kan en mag ons wel af en toe steunen en helpen. Dat is tof en flink. Ik heb gehoord hoe je mij zei: ‘Mama, toe, je moet niet wenen, ik ben er toch ook nog.' Het is lief dat je mij wil troosten. Je moet wel goed weten dat wij zelf onze problemen willen en kunnen oplossen.
In welke mate gaan jullie rekening houden met de concrete wensen en voorstellen van het kind? Wat vind je belangrijk als wij scheiden? Waarmee zouden wij volgens jou rekening moeten houden? Heb je voorstellen? Of: We hebben beslist dat de beste regelingen voor jou zijn: verblijf, dagen en uren, wat kan je meenemen naar mama en papa, er zal een kamertje zijn met een foto van mama en een foto van papa, je kan telefoneren naar mama en papa, we zullen het communiefeest zo regelen, de hond...
De ouderschapstherapeut helpt jullie je kind helpen om met anderen over de scheiding te praten en te leren om zichzelf niet zielig voor te stellen. Ik heb twee huizen, dat is leuk.

Dit is allemaal gemakkelijker gezegd dan gedaan. De praktijk leert dat de meeste ouders er niet in slagen om altijd verstandig te reageren en hun eigen emoties opzij te zetten. Vooral pubers, die zo al niet gemakkelijk zijn, kunnen het hun scheidende ouders knap lastig maken. Die moeilijke fase gaat over. Uiteindelijk beseffen kinderen heus wel dat hun ouders van hen houden. Jullie kunnen nu eenmaal niet perfect zijn, en er bestaat ook zoiets als een "goed genoeg"-ouder.

Kinderen rekenen op ouders die er blijven naar streven om hen gelukkig te maken. In een fel conflict tussen de ouders, kan een ouder zich inzetten door te beslissen het kind een tijd niet te ontmoeten. Dit is soms de enige manier om het kind niet klem te zetten. In deze periode blijft de ouder betrokkenheid tonen door bijvoorbeeld regelmatig kaartjes te sturen, zonder daarom ook een antwoord te verwachten. Wanneer de emoties tussen de ouders gezakt zijn, kan deze ouder het initiatief nemen om het kind opnieuw te ontmoeten.