Wanneer een relatietherapeut raadplegen ?
Zijn er problemen in de relatie, dan kunnen jullie een relatietherapeut raadplegen om te helpen zoeken naar manieren om de relatie zinvoller of prettiger te laten verlopen.Voorbeelden van relatieproblemen: slepende partnerconflicten, te weinig gemeenschappelijke interesses, zich in de relatie gekwetst of onvoldoende gewaardeerd voelen, vervreemding van elkaar, bepaalde verwachtingen niet kunnen realiseren in het huwelijk, elkaar niet begrijpen, twijfel over gelukkig maken of gelukkig gemaakt worden, problemen als drankmisbruik, geweld of relaties buiten het huwelijk,enzovoort. Jullie kunnen een therapeut vragen om je te helpen elkaar anders te zien, beter te begrijpen, om meer betrokkenheid te creëren, ruzies te stoppen, enzovoort.
Relatietherapie is niet noodzakelijk gericht op samenblijven, maar kan ook gericht zijn op scheiding als een mogelijke oplossing. Bij gedachten en uitspraken over scheiden, bij onzekerheid of schuldgevoelens over een scheidingsbeslissing, bij meningsverschillen over al dan niet apart wonen, kan men de hulp van een therapeut inroepen. Deze kan helpen nadenken over de betekenis van de relatie, over de mogelijke gevolgen vaneen scheiding, over manieren om het verdriet en de kwaadheid bij een scheiding te hanteren.
Relatietherapie vereist niet dat beide partners kiezen voor de tussenkomst van een therapeut. Wanneer een partner er niet in slaagt om de andere partner te motiveren, dan kan de therapeut met een van beiden een manier zoeken om de omgangsvormen thuis te veranderen. Een relatietherapeut die met één partner werkt, blijft gericht op het relationele netwerk van de klant.
Hoe een therapeut kiezen ?
Een therapeut is iemand die een therapieopleiding heeft gevolgd. Een therapeut kan een psycholoog zijn, een maatschappelijk werker, een psychiater of iemand met een andere beroepsachtergrond. Een psycholoog of een psychiater is niet vanzelfsprekend ook therapeut. Veel psychiaters volgden geen therapieopleiding. Veel maatschappelijk werkers hebben een langdurige therapieopleiding gevolgd. De manier van werken kan erg verschillen naargelang de gevolgde opleiding en de persoonlijke stijl van de therapeut.
Wat is het verschil tussen therapie en bemiddeling ?
Een therapeut helpt jullie praten. Een bemiddelaar helpt jullie onderhandelen. Een therapeut helpt mensen praten over moeilijk bespreekbare onderwerpen, bijvoorbeeldover het gegeven dat A wel en B niet wil scheiden. Een bemiddelaar helpt mensen onderhandelen met het oog op een schriftelijke overeenkomst, zoals een apartwoningsovereenkomst (als jullie allebei beslisten om apart te wonen) of een echtscheidingsovereenkomst (als jullie allebei beslisten om uit de echt te scheiden). Bemiddeling kan pas starten vanaf het moment dat jullie allebei de beslissing namen om apart te wonen of te scheiden en jullie allebei willen onderhandelen, met het oog op eenschriftelijke overeenkomst. De scheiding in eigen handen nemen is een opgave. Intense emoties verhinderen dikwijls dat scheidende partners zelf onderhandelen en zelfweloverwogen beslissingen nemen. Dikwijls lukt zelf onderhandelen niet, ook niet met een bemiddelaar. Bemiddeling veronderstelt dat jullie relationele spanningen het zakelijke onderhandelingsproces niet te veel verstoren. Een relatietherapeut kan jullie helpen om eerst de relationele spanningen hanteerbaar te maken. Soms wordt zelf zakelijk onderhandelen na een therapie wel mogelijk. Dan kunnen jullie van therapie naar bemiddeling overstappen. Soms zijn de emoties zo heftig dat zelf onderhandelen, zelfs na een therapie of met een therapeut-bemiddelaar, een onmogelijke opdracht is. Dan scheiden jullie willens-nillens met twee advocaten.
Wat doet een relatietherapeut ?
Een individutherapeut richt zich op één klant, terwijl een relatietherapeut zich richt op de relatie. Een relatietherapeut gaat ervan uit dat de twee betrokkenen een aandeel hebben in het ontstaan van hun relatieprobleem. Hij probeert de bezorgdheden en verhalen van beiden te begrijpen, en de inzet van beiden zichtbaar te maken. Hij verkent de invloed van de verschillende gezinnen van herkomst, en de verschillende verwachtingen t.a.v. het koppel-zijn, het man-zijn en het vrouw-zijn. Hij helpt elke betrokkene om zijn emoties en gedachtegang zo te verwoorden dat de partner begrip kan opbrengen.
Tijdens het gesprek komt hij tussenbeide wanneer hij vreest dat bepaalde uitspraken te kwetsend kunnen zijn. De therapeut zoekt naar een opbouwende manier van kijken en naar omgangsvormen die voor beiden aanvaardbaar zijn. Een therapeut ontkoppelt en maakt ‘elkaar graag zien’ los van ‘elkaar gelukkig maken’. Emoties los van zaken. Verleden los van toekomst. Partnerschap los van ouderschap. Voor een samenwonend koppel dat zijn relatie niet ter discussie stelt, loopt alles dooreen en is deze complexiteitjuist boeiend. Bij ernstige relatiemoeilijkheden werkt ontkoppeling verhelderend.
Relatietherapeuten maken conflicten hanteerbaar. Ze werken even goed voor beide klanten. Ze voelen zich verantwoordelijk voor een constructieve werkverhouding met de klanten, niet alleen individueel of als koppel, maar ook in hun groter familiaal netwerk. Zij hebben ervaring met koppelgesprekken, waarbij zij met ieders inzet en invloed constructief proberen te werken. Zij gebruiken rechtstreekse en onrechtstreekse gesprekstechnieken om de gedachteconstructies van de klanten te versoepelen. Ze geven elke klant een gelijkwaardige ruimte. Ze zijn getraind om zich tegelijkertijd in ieders hoofd in te leven en een balkonpositie t.o.v. het koppel in te nemen.
De therapeut kan de eerste beslisser helpen nadenken over manieren om de beslissing zo te verwoorden dat de partner zo weinig mogelijk gekwetst wordt. Hij kan de tweede beslisser helpen als het moeilijk is om de scheidingsbeslissing van de partner te begrijpen of te aanvaarden. Hij kan een context creëren waarin de scheidingsbeslissing duidelijk wordt meegedeeld. Hij bereidt de klanten voor op een dergelijk gesprek. Wil u werkelijk horen of uw partner echt beslist heeft om te scheiden ? Verondersteldat hij antwoordt dat hij het niet zeker weet, hoe kunt u dan reageren ? …Veronderstel dat hij u meedeelt dat zijn beslissing vaststaat. Wat kunt u dan doen ? De therapeut voorziet opvang na zo’n emotioneel gesprek. Hij bespreekt vooraf met de klant welk familielid, welke vriend of vriendin hij onmiddellijk na het gesprek kan bezoeken.
Een relatietherapeut kan geschiedenis oppakken. Hij vraagt zich af of de inhoud van de verhalen, de klanten gelukkig of ongelukkig maakt. Hij investeert tijd en energie in het leefbaar maken van scheidingsverhalen. Hij vermijdt moraliseren. Hij stelt vragen. Welke invloed heeft deze maniervan kijken op uw toekomstperspectief ? Hij verbreedt of herbenoemt een verhaal zodanig dat het minder destructief werkt. Hij herschrijft de kijk op geschiedenis zodanig dat een toekomst mogelijk wordt. "Ik heb mijn dochters geleerd dat engagement een belangrijke waarde is", biedt een ander perspectief dan "Mijn huwelijksjaren waren zinloze, verloren jaren".
De therapeut kan klanten ook leren omgaan met verhalen van omstanders over hun scheidingssituatie. Hij kan bijvoorbeeld het beschuldigende verhaal van de schoonfamilie in een context plaatsen. Daardoor wordt het voor de betrokkene minder pijnlijk.
© Manivel – april 2007
