In 2000, 2001 en 2002 waren er bijna evenveel klachten na een echtscheiding, als echtscheidingen. Het is niet omdat mensen gescheiden zijn, dat hun probleem is opgelost. Snel gemaakte, ondoordachte, vage EOT-afspraken, die niet door beide ex-partners als correct worden beleefd, zijn het ticket voor een gevecht na de echtscheiding.

Antwoorden zoeken op je vragen

Informatie die juridisch juist maar onbegrijpelijk of niet praktisch is, is voor de leek waardeloos. Waar vind je info die gerangschikt is volgens een indeling die logisch is voor de rechtsgebruiker, niet voor de rechtsontwerper. Een mens-in-scheiding wil niets leren. Hij wil antwoorden op zijn prangende vragen. Hij wil niet weten wat een vrederechter doet. Hij wil weten of hij naar de vrederechter moet, en welk risico hij precies loopt als hij niet naar de vrederechter stapt.

Mag ik zonder toelating van de vrederechter het huis verlaten? Welk risico loop ik dan? Hoeveel moet ik betalen als ik het huis zou inkopen? Wie krijgt de kinderen fiscaal ten laste? Welke voordelen zijn daaraan verbonden? Waar hebben de kinderen hun officieel adres? Moet ik onderhoudsgeld betalen? Wat kan een advocaat voor mij doen? Wat zou een rechter over ons huis beslissen? Is co-ouderschap verplicht? Zal ons kind gehoord worden? Wat zou het eindresultaat zijn van een echtscheiding op grond van feiten? Welk voordeel heb ik als ik die procedure win? Hoe kan ik een slepend gevecht, en de bijhorende kosten, vermijden? Wat kunnen wij als ouders zelf afspreken? Ben ik nog voltijds gezinshoofd als de kinderen een week/een week bij ons verblijven? Kunnen wij beiden gezinshoofd zijn? Zullen de belastingen het voordeel door kind fiscaal ten laste verdelen? Wat kan een bemiddelaar voor ons doen? Hoeveel belastingvoordeel krijgt de ouder die onderhoudsgeld betaalt? Kunnen wij zelf het EOT-verzoekschrift opstellen? Heb ik recht op leefloon?Vermindert mijn leefloon als ik van mijn ex het inkoopbedrag voor het huis ontvang? Krijgt de ouder die een huis bezit belastingvermindering doordat hij een kind fiscaal ten laste heeft?Wat is voor ons het voordeligst: zolang mogelijk fiscaal gehuwd blijven of zo snel mogelijk fiscaal alleenstaand worden? Moet een notaris een notarisakte maken? Hoeveel kost dat? Hoe regelen we de groepsverzekering? Wie wordt begunstigde van de schuldsaldoverzekering? Wat is de fiscaal voordeligste kostenregeling voor ons kind?enzovoort Waar vind je handvatten om niet uit te glijden op het glibberige scheidingspad?

De zoektocht naar noodzakelijke info kan een zo zware aangelegenheid lijken, dat men alleen al daarom angst heeft om aan een echtscheiding te beginnen. Veel moeilijke info is afschrikwekkend. Wil je je scheiding in eigen handen nemen dan kan je er niet onderuit: scheiden is een werkwoord. Zelf beslissen veronderstelt zelf bepaalde info grondig verwerken. Mensen hebben nood aan voldoende info, uiteraard niet aan te veel info. Wat komt bij een EOT kijken?

Psychologische aspecten: effecten van scheiding op kinderen, steun aan de eerste beslisser, steun aan de tweede beslisser, correct en efficiënt onderhandelen, communicatievaardigheden, rol van dienstverleners (notaris, advocaat, bemiddelaar, rechter). Juridische aspecten: verloop van de scheidingsprocedures, afdwingbaarheid van afspraken. Aspecten van sociale zekerheid: werkloosheids-, invaliditeits-, pensioenuitkeringen en leefloon na echtscheiding. Fiscale aspecten: voordelen van een fiscaal alleenstaande, voordelen door een kind fiscaal ten laste, voordelen door het betalen van onderhoudsgeld, registratierechten bij inkoop van een huis.

Wat willen mensen, en wat moeten ze dus weten? Waar vind je een praktisch antwoord op een praktische vraag. Welke stappen kun je zetten bij een conflict na een EOT? Wat moet er dan zeer concreet gebeuren? Welke voordelen, allemaal, krijg je door een kind fiscaal ten laste? Wat is de exacte beschrijving van ouderlijk gezag? Hoe werkt een verdelingsnotaris precies? Wat is het praktische, werkelijke voordeel van een EOT-notarisakte en van een onverdeeldheid-notarisakte? In welke concrete omstandigheden wordt een leefloner, een werkloze of een invalide gezinshoofd? Waar vind je heldere en grondige uitleg over de echtscheidingsprocedure op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk (EOO), de echtscheidingsprocedure na twee jaar apart wonen, en de echtscheidingsprocedure door onderlinge toestemming (EOT). Zodat de stap in een echtscheidingsprocedure geen stap in het onbekende is.  

Niet iedereen wil de touwtjes van zijn echtscheiding in eigen handen. Gelukkig bestaan er rechters die bereid zijn knopen door te hakken, advocaten die bereid zijn belangen te verdedigen, en notarissen die bereid zijn advies te geven.           

De groep Vlamingen die zijn scheiding wel zelf wil regelen, staat voor een bijzonder moeilijke opdracht. Waar beginnen? Stap je naar een advocaat dan wacht je dikwijls een groeiend gevoel van afhankelijkheid: de advocaat bepaalt de strategie en dikwijls ook het doel (winnen). Stap je naar een notaris dan krijg je wel advies maar weinig achtergrondinfo om zelf te wikken en wegen. En de rechter geeft uiteindelijk één van de twee ongelijk waardoor de strijd ook voor de winnaar niet stopt.

Informatie maakt een scheiding beheersbaar. Je krijgt vat op je situatie.Hoe meer info je krijgt over echtscheidingswet en echtscheidingsrechtspraak, hoe meer je je bewust wordt van de mogelijkheden om zelf te sturen en te beslissen. Je kan scheiden zonder advocaat, en als er geen huis is, ook zonder notaris. Je bent niet verplicht je financies openbaar te maken. Je bent niet verplicht het huis te laten schatten, te verkopen of in te kopen. Je bent niet gebonden aan de regels van je huwelijksstelsel. Je kan persoonlijke afspraken maken volgens een persoonlijk gevoel van rechtvaardigheid. Je kan vrij bepalen of en hoeveel onderhoudsgeld iemand betaalt. Je moet niet kiezen voor verblijfsco-ouderschap. Je kan scheiden op grond van op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk (EOO) en toch zelf beslissen over de kinderen. Enzovoort  

Zelf onderhandelen 

Veel nu opgroeiende kinderen zullen later, als scheidende ouders, onderhandelingsvaardigheden goed kunnen benutten. Niet alleen om de meningsverschillen met de andere ouder efficiënt te beheren. Ook om hun kinderen uit de wind te zetten. Kinderen blijken immers niet zozeer te lijden onder de scheiding op zich, maar wel onder de manier waarop hun ouders scheiden. Waar vinden ouders een kader waarin ze verantwoordelijkheid tav hun kinderen kunnen nemen? Actie (onderhandelen met de andere ouder) brengt meer op dan verlamming door schuldgevoelens. Scheiden hoeft voor hun kinderen geen lijdensweg te zijn.
Ook ‘eerste beslissers’ kunnen hun schuldgevoelens tav de partner (die ze ‘in de steek laten’) omzetten in actie. Veel ‘tweede beslissers’ zijn bitter, niet zozeer omwille van de scheidingsbeslissing, dan wel door de manier waarop de eerste beslisser de scheiding presenteert, en hen geen ruimte laat om, via ‘correcte’ onderhandelingen, mee te beslissen over noodzakelijke regelingen.

Betuttelen en moraliseren, is niet nodig. Onderhandelen is een vak, dat kan geleerd worden. Liefst spontaan, thuis. Of op school, bijvoorbeeld aan de onderhandelingstafeltjes in de kleuterklas. Of aan de universiteit. Of n.a.v. de scheiding van ouders, of de eigen scheiding. Hoe kun je oplossingen zoeken die voor beiden aanvaardbaar zijn, rekening houden met de bekommernissen van de ander. De meeste scheidenden willen in principe overleggen, zonder vechten.